د جګړی ځپلو ماشومانو اکو بکو
د جګړی ځپلو ماشومانو اکو بکو
د واک صاحب په اجازه، د هغه په جوړ شوی اکوبکو کی می بدلون راوستی دی:
اکو بکو سرسیندکو
خوب وتښتید د سرتیرو په ترپکو
درخانۍ خوری ته ورته را وځه
چې ورسره سپی دی که ټوپک
دوی ناست په میدان
غشی ولی په دالان
دا دالان څومره نالان دی
اوښکی څاڅی د انسان
په نړۍ کی څومره تږی پاچاهان دی
د دوی سترگی نه مړیږی
د دوی خیټی نه ډکیږی
موږ ولی په کورو کی
موږ تښتو په شیبو کی
د شیبو سپینو کوترو
راځی چی غزا وکو
یا به مړ کو طالب خان یا امریکنیان
د دوی دواړو کوناټو په منځ کی درد دی
غوبل جوړ دی په بوستان
څیری یی کړ راته ګریوان
د موری مړ د زړه بند دی
په شپږمه یی زنکندن دی
ډز غړز شرنگ
ماشومان یی مړه کړه (کړل) په هیبت
دا هم د شعر اصلی ډول
اکو بکو سرسیندکو
غوا مې لاړه په ترپکو
درخانۍ خورې ته ورته راوځه
ستا په لستوڼی کې خواږه دی که ترخه
ورور می ناست په دوکان
غشی ولی په دالان
دا دالان داسې ښایسته دې لکه ستوری د آسمان
آسمان کې یو باچا دی
مونږه ولی په مغزو کې
مونږ پټیږو په شیبو کې
د شیبو سپینو کوترو
راځئ چې غزا وکو
یا به مړ کو رضاخان
یا به راولو جوګۍ
جوګۍ دواړو کوناټو په منځ کې درد دی
ملا ورله راغواړو
په شپږمه یې زنکدن دی
شرنګ شرابت پقیر یې مړ که په هیبت
شعر
لاندینی شعر په 2005 کال کې د ښه شعر لپاره نوماند شوی و چې د یوه افریقایی هلک لخوا ویل شوی.
کله چې نړۍ ته راځم، تور یم 
کله چې لوی شم، تور یم
کله چې د لمر لاندې یم، تور یم
کله چې ویریږم، تور یم
کله چې ناروغ یم، تور یم
کله چې مرم، بیا هم تور یم...
او ته، ای سپین پوستکیه!
کله چې نړۍ ته راځې، ګلابی یې
کله چې لوی شې، سپین یې
کله چې د لمر لاندې یې، سور یې
کله چې دې ساړه کیږی، شین یې
کله چې ویریږې، زیړ یې
کله چې ناروغ یې، زرغون یې
کله چې مرې، خړ یې...
او ته ماته وایې: بْرَګ پوستکی؟؟؟
دنیای طبقاتی، هنر طبقاتی
دنیای طبقاتی، هنر طبقاتی
یکی از فلم هایی که در سال 2008 ساخته شده و هشت جایزۀ اسکار را از آن خود کرد، فلم Slumdog Millionaire یا ملیونر زاغه نشین بود. این فلم که اساساً جنبۀ تفریحی دارد، داستان پسربچۀ فقیر و برادرش را به تصویر می کشد که در یک نمایش تلویزیونی، ملیونر می شود. این پسر (جمال) با برادرش (سلیم) در حومۀ ممبی زندگی می کنند که با حملۀ بنیادگرایان هندو به منطقۀ مسلمان نشین، مادر خود را از دست می دهند. جمال با دختری به نام لتیکا که او نیز خانواده اش را در حملۀ هندوان از دست داده، آشنا و دوست می شود. فلم گوشه هایی از فقر و بی خانمانی را در ممبی به نمایش می گذارد، اما داستان اصلی فلم بر برنده شدن جمال در مسابقۀ تلویزیونی می چرخد. در یک کلام، فلم ملیونر زاغه نشین هیچ پیامی جز تفریح را با خود حمل نمی کند.
در همان سال (2008) دو فلم به نام های Che Part One و Che Part Two به کارگردانی ستیوِن سودربرگ و بازیگری بِنیشیو دِل تورو نیز ساخته شد که زندگی و مرگ انقلابی بزرگ امریکای لاتین (چه گوارا) را به تصویر کشیده است. بخش اول فلم "چه"، چه گوارا را در کنار فیدل و راول کاسترو نشان می دهد که در کوهستان های سیرامائسترا بر ضد حکومت باتیستا می رزمند و با فرماندهی کاسترو، هاوانا را به 
محاصره می کشند. این فلم بر اساس مصاحبه ای ساخته شده است که در زمان سفر چه گوارا به نیویارک و سخنرانی مشهور آن در مجمع عمومی سازمان ملل متحد با او صورت گرفته است. بخش اول فلم زمانی به پایان می رسد که گروه تحت رهبری چه گوارا به سوی هاوانا در حرکت می شوند. بخش دوم فلم "چه"، به مبارزۀ چه گوارا در بولیویا اختصاص یافته است. این فلم با سخنرانی کاسترو در مورد ناپدید شدن ناگهانی چه گوارا آغاز می شود و بعد سفرش را به بولیویا و مبارزات او را در کوهستان های دورافتادۀ بولیویا تعقیب می کند و سرانجام مرگ قهرمانانه اش را در واله گرانده به تصویر می کشد. وقتی ماریوتران (قاتل) بر چه گوارا شلیک می کند، احساس می کنید، مرمی را به قلب شما شلیک می کند. احساسی به شما دست می دهد که کاش این صحنه را نمی دیدید. دیدنش واقعاً دردآور است. هر دو فلم («چه بخش اول» و «چه بخش دوم») چنان به واقعیت نزدیک ساخته شده اند که فکر می کنید در حال تماشای یک فلم مستند هستید.
در دنیای طبقاتی هیچ چیزی وجود ندارد که مهر طبقاتی نداشته باشد. هنر هم از این امر مستثنی بوده نمی تواند و مخصوصاً در عصر حاضر که اکثریت مطلق رسانه های تصویری، شنیداری و چاپی در دست طبقات حاکم قرار دارد. چرا تمام میدیای غرب از تبلیغات برای فلم ملیونر زاغه نشین پر است؟ چرا برای فلمی که هیچ ارزش انسانی ندارد، هشت جایزۀ اسکار می دهند، ولی فلم های "چه" را از جوایز اسکار حذف می کنند؟ دلیل آن بسیار ساده است. فلم ملیونر زاغه نشین پیامی ندارد که به زاغه نشین ها بدهد و آنان را علیه سرمایه داران، بیعدالتی، ظلم، بی خانمانی، بی نانی، بی دوایی و بی داکتری به قیام تشویق کند؛ ملیونر زاغه نشین هیچ خطری را متوجه سرمایه داران و کسانی که زاغه نشین ها را زاغه نشین ساخته اند نمی سازد، در حالی که فلم های "چه" منبع الهام برای ملیون ها انسان فقیر و زاغه نشین است. "چه" برای دهقانان فقیر و تهیدست در کوهستان های سیرامائسترا و بولیویا از فقر، ناداری، بی خانمانی، بی مکتبی و بی داکتری صحبت می کند، از آنان می خواهد که علیه نظامی که باعث فقر و بدبختی شان شده است، بپا خیزند. "چه" به زاغه نشین ها پیام می دهد که می توانید با دست های خود بر روی همین کرۀ خاکی، نظامی را برپا دارید که همه در آن زندگی انسانی داشته باشند و همه به داکتر، شفاخانه، مکتب، تفریح، غذا، لباس، خانه و سهولت های دیگر زندگی دسترسی داشته باشند، در حالی که ملیونر زاغه نشین، زاغه نشین ها را به رؤیای شرکت در مسابقه های تلویزیونی و از آن طریق پولدار شدن معتاد می سازد.
"چه" به انسان های دربند راه رهایی، عشق به انسانیت، فداکاری، از خودگذری و آزاد زیستن را نشان می دهد و ملیونر زاغه نشین انسان ها را در دنیای خیالات غرق می سازد، به همین خاطر هم باید فلم ملیونر زاغه نشین و فلم هایی از این دست از سوی حاکمان سرمایه در زیر بار جایزه ها گور شوند و همراه با آن به زعم خود احساسات طبقاتی مردم را نیز دفن نمایند.
د شعر ژباړه
له ژمنې سره سم دا دی د هغه شعر ژباړه تاسې ته وړاندې کوم چې څه موده مخکې مې په وبلاګ کې ایښی و. که بیا یې تکرار کړم، نه پوهیږم چې شعر د چا دی او شاعر یې څوک دی، خو دومره به درته ووایم چې دغه شعر راته څو کاله پخوا یوه اسپانیایی ملګری په خپل خط لیکلی وم، چې د هغه لیک لا تر اوسه راسره شته. څه موده مخکې مې خپل کاغذونه لټول چې پر دغه شعر مې سترګې ولګیدې او ومې ویل چې راځه له نورو سره یې هم شریک کړه. لاندینی شعر خو زما زیات خوښ دی، ښایی ستاسې هم خوښ شی، ځکه د ښکلا تر څنګ یو لوی مفهوم هم په کې نغښتی دی.
زما د کلی په منځ کې
یوه کرونده ګر د ځمکې خاوند ته وویل:
"زموږ ماشومان به له موټی شوی لاسونو سره وزیږول شی"
خو ملګریه راته ووایه
که ځمکه د ځمکې د خاوند ده
ځکه موږ خو هیڅکله هغه لیدلی نه دی چې په قولبې کار وکړی
زه له خپلې قولبې سره، ځمکه قولبه کوم
له خپلې قولبې سره
زه پر ځمکې د بدبختۍ او درد پاڼې لیکم
زه غواړم چې غږ مې د غرونو څوکو ته ورسیږی
غواړم چې غږ مې د درو عمق ته ورسیږی
تر څو کرونده ګر
د ځمکو خاوندان شی.
In the square of my village
Told the peasant to the owner
“Our sons will be born with fists arise”
But tell me comrade
If these fields belong to the owner
Because we never saw him working with the plough
With my plough, I plough the fields
With my plough
I write pages on the ground of misery and pain
I want my voice go up to the mountains
I want my voice go down to the valleys
To allow the peasants
To own the fields
فلم
دوستان سلام،
بیش از یک هفته از انترنت دور بودم و درین مدت نتوانستم به وبلاگم رسیدگی کنم. در هفته ای که گذشت با آنکه به انترنت دسترسی نداشتم، اما توانستم چند مطلبی را بخوانم و چند فلم زیبا را تماشا کنم. یکی از فلم هایی را که تماشا کردم، در مورد جنگ ویتنام به نام «موش های تونل» (Tunnel Rats) بود. فلم مرا به یاد داستان هون دات انداخت. در آن داستان خوانده بودم که یکی از پارتیزان ها به نام نگان در داخل تونلی مخفی بود و دختری برایش به آن تونل غذا می برد. فکر می کردم تونلی را که نگان در آن مخفی بود، شاید در حدود دو یا سه متر بوده باشد، اما با دیدن فلم نامبرده به معنای واقعی تونل و به عمق مبارزه، استواری، شجاعت، مشکلات و پایمردی ویتنامی ها هرچه بیشتر پی بردم. دیدن فلم هر انسان آزادیخواه و با وجدان را در مقابل مبارزۀ ویتنامی ها به احترام عمیق وا می دارد و کینه اش را در مقابل تجاوز امریکا بیشتر می سازد.
در فلم متوجه می شوید که سربازان جوان امریکایی چقدر از این جنگ متنفر اند. سرباز هفده، هجده ساله در پایگاه امریکایی ها در قلب جنگل های ویتنام برای دوستانش از مادر و خواهرکش قصه می کند، از سگش و بازی هایش با آنها. سرباز دیگری که مادر بیمارش را در امریکا تنهای تنها مانده است، همیشه به مادر فکر می کند و به دوستانش می گوید که آیا زنده برخواهم گشت تا او را ببینم.
پیام فلم هم به نوبۀ خود بسیار زیباست. دو سرباز (زن ویتنامی و پسر امریکایی) در تونلی که متعلق به زن ویتنامی است، بند می مانند. بعد از بمباران جنگنده های امریکایی بر منطقه، تونل فرو می ریزد و هر دو برای اینکه زنده بمانند، با هم برای زنده ماندن تلاش می کنند، اما آکسیجن موجود در تونل لحظه به لحظه کم شده می رود و اریکین خاموش می شود.
دوستانی که مایل به تماشای فلم اند، می توانند آن را از لنک های ذیل داونلود کنند:
http://rapidshare.com/files/166321150/Tunnel.Rats.2008.DVDrip.part1.rar
http://rapidshare.com/files/166321884/Tunnel.Rats.2008.DVDrip.part2.rar
http://rapidshare.com/files/166322374/Tunnel.Rats.2008.DVDrip.part3.rar
http://rapidshare.com/files/166322736/Tunnel.Rats.2008.DVDrip.part4.rar
http://rapidshare.com/files/166323157/Tunnel.Rats.2008.DVDrip.part5.rar
http://rapidshare.com/files/166323564/Tunnel.Rats.2008.DVDrip.part6.rar
http://rapidshare.com/files/166323990/Tunnel.Rats.2008.DVDrip.part7.rar
pass: persiamovie.org
کودکان سرزمین من
کودکان سرزمین من
کودکان سرزمین من در دوزخی به نام افغانستان 
زندگی می کنند. رؤیاهای شان رؤیا نیست و حسرت داشتن لقمه نانی، آنان را به کارهای شاقه می کشاند. کودکانی که بدن های نحیف شان در زیر کارهای طاقت فرسا خم می شود و شب ها با دنیایی از آرزوها به بستر می روند و تا زمانی که خستگی مفرط، پلک های شان را به هم می دوزد، با دنیای خیالات به آسمان ها می روند.
کودکان سرزمین من وقتی از خواب بیدار می شوند، به جای رفتن به کودکستان، مکتب، پارک، سینما، ساعت تیری، فوتبال و گردش، به زباله دانی ها یورش می برند، به کارهای شاقه سوق داده می شوند، در مستری خانه ها صدای غضب آلود "استاذ" گوش های شان را می آزارد، در خیابان ها دستفروشی می کنند، موترها را پاک می کنند، در رستوران ها کاسه ها و پیاله ها را می شویند، بوت های مردم را رنگ می کنند، گوسفندان و بزها را به چرا می برند، دست های ظریف و بدن های نحیف شان در کوره های خشت پزی از فرط کار بی حس می شود، لت و کوب می شوند و جز درد چیزی نصیب شان نمی شود. کودکان سرزمین من وادار به هر کاری می شوند تا مگر لقمه نانی به خانواده بیاورند.
کودکان سرزمین من قبل از این که به جوانی برسند، پیر می شوند و قبل از رسیدن به پیری، می میرند. کودکان سرزمین من با داکتر و دوا بیگانه اند و اسهال آنان را می کشد. کودکان سرزمین مرا در تاریکی و خرافات نگه می دارند و آنان را با کتاب، قلم و مکتب آشنا نمی سازند تا مبادا چشم های شان باز شود. گوش های کودکان سرزمین من فقط با صدای بم، انفجار، گلوله و ناله آشناست و تن شان با درد و رنج. نه شفقتی می بینند و نه مهربانی ای. ناله های کودکان سرزمین من به گوش کسی نمی رسد.
چه دور از دسترس است رؤیاهای کودکان سرزمین من!
کاری که بالاخره به پایان رسید!
کاری که بالاخره به پایان رسید!
طاقت فرسا بود و در عین حال خسته کن. با یکی از رادیوها قرارداد بسته بودم. باید در کنار کارها و مصروفیت های خودم، یکی از برنامه های آن را که افغانستان در چهار دهۀ اخیر نام داشت، ادیت و تصحیح می کردم. بیش از 2000 صفحه بود. هر "صاحب نظر" هر چه از دهنش برآمده بود، تایپیست آن را به همان شکل تایپ کرده و تحویلم داده بود. از اشتباهات املایی و انشایی دگه پرسان نکنین! در ابتدا حیران می ماندم کجای آن را ادیت کنم. متن را چند بار می خواندم و بعد از تلاش زیاد، چیزی از آن بیرون می کردم که مفهوم داشته باشد. برخی ها بسیار روده درازی کرده و یک مطلب را چند بار ذکر کرده بودند و باید من آن را به حافظه می سپردم که بار دیگر تکرار نشود. برخی از روزها بعد از آنکه از دفتر فارغ می شدم، به مجرد رسیدن به خانه پشت کمپیوتر می نشستم و به ادیت آن شروع می کردم. اگر برق لعنتی می بود، که خوب، در غیر آن باید به سراغ جنراتور می رفتم و همسایگان را با صدای گوشخراش آن تا نیمه های شب اذیت می کردم.
قرار است این برنامۀ رادیویی به شکل کتاب (دری و پشتو) به چاپ برسد. ادیت آن ماه ها را در بر گرفت تا اینکه به پایان رسید. واقعاً خسته شده بودم. وقتی کار ادیت تمام شد، ادارۀ رادیو از من خواست تا کار ترجمۀ آن را هم انجام دهم. با آنکه بهانه آوردم و معذرت خواستم، ایلا دادنی ام نبودند. از ادیت 2000 صفحه ای برنامه، 500 صفحه برای ترجمه مانده بود. ترجمۀ دری و پشتوی آن را که باید در حداکثر سه ماه تمام می کردم، چند ماه را در بر گرفت، زیرا کارهای دیگر و از جمله مریضی مانع از ترجمۀ آن می شد.
ادیت و ترجمۀ این برنامه نیز کاری بود که بالاخره به پایان رسید، ولی آنقدر خسته ام کرد که نپرسید. دیگران وقتی از دفتر فارغ می شوند و به خانه می روند، احساس خوشی می کنند، اما من وقتی در موتر به سوی خانه در حرکت هستم، دلم شور می زند که کدام کار را باید اول انجام دهم. خوشحالم از این که لااقل سنگینی کار ادیت و ترجمۀ کتاب به پایان رسید و اکنون باید ترجمه و ادیت یکی از کتاب های قطور یکی از نویسندگان مشهور را به پایان برسانیم. این کتاب را به شکل مشترک ترجمه می کنیم. وقتی کار آن به پایان رسید، شما را هم بی نصیب نخواهم ماند.
یو شعر
په 2001 کال کې مې یو اسپانیایی ملګری پاکستان ته راغلی و او دغه له مفهومه ډک شعر یې را ته پر یوې ټوټې کاغذ ولیکو. نه پوهیږم چې د چا شعر دی، خو بی اندازه ښکلی دی. څو ورځې مخکې مې خپل یادداشتونه لټول چې سترګې مې پر دغه شعر ولګیدې. ومې ویل راځه چې له نورو سره یې هم شریک کړم. د اوس لپاره به یې اصلی بڼه کښیږدم او بیا که وخت راسره ملتیا وکړه، وبه یې ژباړم.
In the square of my village
Told the peasant to the owner
“Our sons will be born with fists arise”
But tell me comrade
If these fields belong to the owner
Because we never saw him working with the plough
With my plough, I plough the fields
With my plough
I write pages on the ground of misery and pain
I want my voice go up to the mountains
I want my voice go down to the valleys
To allow the peasants
To own the fields
افتخار برای افغانها
افتخار برای افغانها
روح الله نیکپا اولین ورزشکار افغان است که 
در تاریخ رقابت های المپیک به مدال برنز در رشتۀ تکواندو نایل شد. این پیروزی اشک را از چشمان نه تنها نیکپا، که ملیون ها هموطن ما جاری ساخت و مایۀ افتخار برای مردم فقیر و دربدر افغانستان شد.
پیروزی نیکپا در رقابت های المپیک و جاری شدن اشک شادی از چشمان افغانها نشان داد که خلاف نظر مغرضان که اقوام را دشمن یکدیگر می دانند و از نبود وحدت ملی در میان مردم صحبت می کنند، مردم افغانستان به هر قومی که متعلق اند، با هم یک تن اند و در غم و خوشی یکدیگر شریک می باشند. دشمنان مردم و "روشنفکران" مریض هر قدر به مسایل ملیتی و زبانی دامن بزنند، وحدت بین اقوام و همدلی بین شان را از بین برده نمی توانند.
این پیروزی را نه تنها به خانوادۀ نیکپا که تمام مردم فقیر افغانستان تبریک می گویم و به امید روزی که هر نوع کدورت و عداوت در میان مردم رختش را بربندد و مردم دست در دست هم علیه دشمنان خوشبختی شان، مشت محکمی به دهان آنان حواله نمایند و هر روز شاهد جشن گرفتن خوشی های هموطنان خویش باشند.
زما د مینې ماشومان
زما د مینې ماشومان
دوه ماشومان په کندز ښار کې د موټرو د مستریانو په توګه کار کوی. دغه ماشومان چې باید ښوونځی ته تللی وای، د لوږې له کبله مجبوره دی چې خپلې کورنۍ ته یوه مړۍ ډوډۍ پیدا کړی او په دې توګه د خپل ماشومتوب وخت په د موټرو په جوړولو سره په خیرنو جامو کې تیر کړی.
د چه ګوارا په یاد !
د چه ګوارا په یاد !
یوه چا غږ وکړ: دلاوره پاڅه!
او سړی هماغسې لویدلی و
دوو تنو غږ وکړ: دلاوره پاڅه!
او سړی هماغسې لویدلی و
لسګونو او سلګونو پرې غږ وکړ:
دلاوره پاڅه!
او سړی هماغسې پروت و
زرګونو پرې غږ وکړ: دلاوره پاڅه!
او سړی هماغسې پروت و
د هیواد ټول وګړی راټول شول
سترګې یې له اوښکو ډکې پر هغه یې غږ وکړ:
دلاوره پاڅه!
او سړی پاڅید
لومړی کس ته یې کوګۍ ورکړه
او په لاره روان شو.
ګبریل ګارسیا مارکز
ژباړه: شفیع اتل